Postür, vücudun boşluktaki konumudur ve bir dizi anatomik yapı tarafından kontrol edilir.1 Bir başka deyişle kişinin ayakta ve otururken vücudunun aldığı pozisyondur. Her bireyin vücut tipi ve ideal vücut duruşu birbirinden farklıdır. Günlük hayatta mükemmel bir duruşa rastlamak imkansıza yakındır. Ancak doğru bir duruş ile kas grupları, eklemler, kemikler ve bağlar üzerindeki baskı azaltılabilir. Benzer şekilde günlük yaşamda yapılan bazı hareketler duruş bozukluğu meydana getirebilir. Doğru postürde; omurga, baş, omuz ve kalça belli bir sıraya göre dizilir. Ancak fazla bilgisayar kullanmak telefonla ilgilenmek gibi duruş değişikliklerine neden olarak postür bozuklukları gelişmesine yol açabilir. Duruş bozukluğu düzeltilmesi gereken tıbbi bir sorundur. İlerlemesi halinde kişilerin görünümünde rahatsız edici düz boyun, düz bel, sırt kamburluğu, yuvarlak omuzlar gibi duruş bozukluğu belirtileri yaratabilir.2 3 Duruş bozukluğu zararları hakkında detaylı bilgiler ile “Duruş bozukluğu nasıl düzeltilir?” ve “Duruş bozukluğu nedenleri nelerdir?” sorularının cevabı için okumaya devam edin.
Duruş Bozukluğu Çeşitleri Nelerdir?
Duruş bozukluğu, çok kolay gelişebilir. Örneğin uzun süre bir sandalyenin üzerinde oturmak işe gelip giderken ağır sırt çantası taşımak gibi tekrarlayan hareketler postür bozukluğu oluşturabilir.6 Duruş bozukluğu çeşitleri şunlardır:
İleri kafa
İleri kafa duruşu, başın vücudun dikey orta çizgisinin önünde olacak şekilde konum almasıdır. Doğru duruşta baş, kulaklar ve omuz dikey vücut hattı ile aynı hizadadır. Genellikle cep telefonu ve bilgisayar gibi cihazları kullanırken ya da araba kullanırken direksiyonun üzerine eğilmek ileri kafa duruşuna neden olur. Aynı zamanda yaşlandıkça üst vücuttaki kasların zayıflaması da ileri kafa duruşuna neden olabilir.6
Kifoz
Kifoz, omuzların öne ve aşağı doğru form alması ve üst sırt bölgesinin abartılı bir şekilde eğrileşmesidir. Kamburluk da denilen kifoz duruş bozukluğu, yaş ile birlikte omurga kemiklerin zayıflaması ve omuzların yuvarlaklaşması nedeniyle meydana gelebilir. Ayrıca çocuk felci ya da Scheuermann hastalığı ile enfeksiyon veya kanseri tedavi etmek için kemoterapi ve radyasyon kullanımının sonucu kifoz gelişebilir.6
Lordoz (Çukur Bel)
Lordoz, bir diğer adıyla çukur bel, vücudun geri çekilmesidir. Kalça ve pelvis vücudun orta hattından öne doğru eğilir ve belin alt kısmı abartılı bir şekilde içe doğru eğriye sahip olur. Bu duruş bozukluğunda kişi ayağa kalktığında karın ve kalçası dışa doğru çıkar ve kili geriye doğru yaslanmış gibi görünür. Uzun süre oturmak sırt kaslarının, kalça ve karın kaslarının zayıflamasına neden olarak sırtın sabit durmasını engeller. Aşırı kilo, yaralanma sinir hastalıkları ve omurgadaki anormallikler lordoza neden olabilir.6
Bel düzleşmesi (Skolyoz)
Vücudun alt omurga bölgesinin normal eğriliğini kaybettiği bir duruş bozukluğudur. Sırtın alt kısmı düz görünür ve vücut hafif öne doğru eğilir. Doğumda meydana gelebilir veya ankilozan spondilit (inflamatuar artrit), disk dejenerasyonu ve omur basısı ile bazı sırt cerrahisi veya omurganın dejeneratif durumlarından bel düzleşmesine neden olabilir.6
Diğer Duruş Bozuklukları
Çok alçak sandalyeye oturarak bilgisayar işlemleri yapmak, ekranı görmek için kişinin öne doğru eğilmesine ve çenenin öne çıkmasına neden olabilir. Bir bacağın diğer bacakta uzun olması ayakta iken vücudun bir tarafa doğru eğilmesine yol açabilir. Ayrıca fazla kilolu olma, gebelik ya da yüksek topuklu ayakkabı giymek vücudun normal duruşunu kaybetmesine ve kötü duruşa sahip olmasına katkıda bulunabilir.6
Duruş Bozukluğu (Postür) Belirtileri Nelerdir?
Günlük hayatta her an doğru duruş pozisyonunu yakalamak elbette zordur. Ancak duruş bozukluğunun gelişebilmesi için uzun süreler aynı pozisyonda kalmak gerekir. Zamanla kötü duruş boyun, sırt ve omuz kaslarında dengesizlikler yaratarak ağrıya neden olabilir. Ağrıyı hafifletmek için vücudun doğru duruşu terk etmesi postür bozukluğu meydana getirebilir. Duruş bozukluğu vücutta ağrıların yanı sıra solunum ve sindirim sistemini etkileyebilir, hatta ruh hali ve enerji seviyesinde düşmelere yol açabilir.7 Duruş bozukluğu belirtileri arasında aşağıdakiler yer alır:
Omuzlar Yuvarlaklaşabilir
Duruş bozukluğu, omuzların öne doğru kamburlaşmasına ve sırtın üst kısmının yukarı doğru kavis almasına neden olur. Omuzların yuvarlaklaşması duruş bozukluğunun önemli bir belirtisidir. Bu pozisyonda boyun, omuz ve sırt kaslarına aşırı yük biner ve kasların gerilmesine yol açarak ağrılara neden olur. Ayrıca yuvarlak omuzlar göğüs bölgesini sıkıştırarak akciğer kapasitesini azaltır ve nefes almayı olumsuz etkileyebilir.7
Baş İleri Doğru Gidebilir
Normalde baş, omuzların üzerinde vücut dengesinin sağlanmasına yardımcı olmak amacıyla konumlanır. Duruş bozukluğunda baş omuzların önüne geçebilir ve bu durum boyun kasları ve eklemlerde gerginliğe yol açar. Baş ve boyun ağrısına neden olabilir. Buna ek olarak doğru nefes almayı engelleyebilir ve omurganın doğru hizasının kaybolmasına yol açabilir.7
Sırtta Kamburlaşma Gözlenebilir
Duruş bozukluğunun bir diğer belirtisi de üst sırtın aşırı yuvarlaklaşmasıdır. Bu duruş sırtın kambur bir görünüm kazanmasına neden olur. Üst sırt kaslarının zayıf olması, uzun süre oturma ya da ayakta durma kamburlaşmaya yol açabilir.7
Belde Çukurlaşma Gözlenebilir
Belde çukurlaşma duruş bozukluğundan kaynaklanır. Pelvis abartılı doğru öne çıkıktır ve alt sırt içe doğru eğim göstermeye başlar. Uzun süre oturma ya da ayakta durma belde çukurlaşmaya neden olabilir. Kalça hareketlerinin kısıtlanması, bel ve kalçada ağrı duruş bozukluğuna işaret edebilir.7
Baş Ağrıları Yaşanabilir
Postür bozukluğunun en yaygın belirtilerinden biri baş ağrılarıdır. Başın öne doğru eğilmesi, boyun kaslarını eklemlerini zorlayarak gerilim tipi baş ağrılarına yol açabilir. Beyne giden kan akımını etkileyerek migren ağrılarının şiddetini artırabilir.7
Kas Yorgunluğu Gözlenebilir
Duruş bozukluğu, kaslara aşırı baskı uygulanmasına neden olarak kas yorgunluklarına ve zayıflıklarına yol açabilir. Kasların zayıflaması vücut ağırlığını yeterince destekleyemez ve aşırı efor sarf eden kaslar yorgun düşer.7
Sırt ve Boyun Ağrısı Olabilir
Duruş bozuklukları, eklemler ve omurga kemikleri arasında kalan kasları strese sokar. Sırt ve boyun bölgesinde gerilen kaslar sertleşir ve ağrıya neden olabilir.7
Duruş Bozukluğu Nerelerde Ağrı Yapar?
Doğru duruşta omurganın 3 ana eğrisi “S” şeklinde bir görünüme sahiptir. Zamanla duruş bozukluğu bu doğal eğrilerin şekil değiştirmesine neden olarak kaslara ve eklemlere aşırı basınç uygulanmasına yol açar. Omurga doğal olarak darbelere ve yaralanmalara karşı oluşan şoku karşılayabilecek yeteneğe sahiptir. Ancak duruş bozuklukları bu doğal yeteneğinin azalmasına ve yaralanmalara karşı omurga gücünün azalmasına yol açar. Ayrıca doğru duruşu kaybetmek sırt, bel, boyun ve omuz kaslarının aşırı gerilmesine ve sertleşmesine neden olarak bu bölgelerde ağrı oluşumuna katkıda bulunur.
Postür bozukluğunun en yaygın etkisi sırtın üst ve alt sırt kaslarında yarattığı gerginliktir. İşyerinde geçen uzun bir günün ardından boynun altında ve kuyruk kemiğinin çevresinde ağrı hissederseniz, bu dik oturmadığınızın ve doğru duruşu kaybettiğinizin bir işareti olabilir. Tüm duruş bozuklukları boyun kaslarını etkiler, buradaki kasların gerginleşmesine neden olarak gerilim tipi baş ağrıları ve boyun ağrılarına neden olabilir.(8) Bunlara ek olarak duruş bozukluğu göğüs kafesini sıkıştırarak nefes almayı ve kan akımını zorlaştırır. Yapılan araştırmalar tüm gün masa başında oturan ve duruş bozukluğuna sahip olan kişilerde kalp damar hastalıklarına yakalanma riskinin daha yüksek olduğunu gösterir.(9) Kalp sağlığı hakkında daha detaylı bilgiler için “Kalp sağlığını korumak için neler yapmalıyız?” yazımızı okuyabilirsiniz.
Duruş Bozukluğu Nasıl Düzeltilir?
Duruş bozukluğunu düzeltme, genel vücut sağlığının korunması ve bozukluktan kaynaklanan ağrıların giderilmesini sağlar. Duruş bozukluğunu düzeltmenin ilk adımı yaşam tarzını gözden geçirmektir. Ayakta durma, oturma veya uzanmanızı etkileyen günlük alışkanlıklarınızın farkına varmak ve duruş bozukluğuna neden olan alışkanlıklardan vazgeçmek önemlidir. Örneğin yüksek topuklu ayakkabı giymeyi bırakmak ya da bilgisayar koltuğunu yükseltmek sorunu çözebilir.10 Postür bozukluğu tedavisini desteklemek için aşağıdaki ipuçlarını değerlendirebilirsiniz:
Uygun Ergonomiyi Koruyun
Bilgisayar ya da cep telefonu gibi cihazları kullanırken doğru duruşunuzu kaybetmemeye çalışın. Bilgisayarın karşısında uygun yükseklikte olduğunuzdan emin olun, yeterli destek sunan sandalye kullanın. Belirli aralıklarla mola verin ve esneme hareketli ya da yürüyüş yapın.10
Çekirdek Kasları Güçlendirin
Karın bölgesindeki kaslar omurgayı destekler ve duruşu iyileştirmeye yardımcı olur. Karın kaslarını güçlendiren egzersizlere odaklanabilirsiniz.10
Esneme Egzersizleri Yapın
Düzenli esneme egzersizleri, gerginleşen kasların gevşemesine yardımcı olarak duruş bozukluğundan kaynaklanan ağrıların hafiflemesini sağlayabilir. Aynı zamanda kasların esnekliğini artırarak duruşun iyileşmesine destek olabilir.10
İyi Duruş Egzersizleri Yapın
Omuzlarınızın geride ve başınızın nötr bir pozisyonda olması için dik durmak önemlidir. Duruş bozukluğu egzersizleri ile omurganızın, boyun ve başınızın doğru duruşuna yardımcı olabilirsiniz. Yoga ve pilates gibi dengeyi ve duruşu geliştiren egzersiz programlarını tercih edebilirsiniz.10
Postür Bozukluğu İçin Hangi Doktora Gidilir?
Duruş bozukluğu tedavisi için ortopedi veya fizik tedavi doktorundan randevu alabilirsiniz. Doktorlar öncelikle duruş bozukluğunun çeşidini belirler ve neden olabilecek faktörleri tespit eder. Ardından duruş bozukluğu için fizyoterapist eşliğinde egzersizler ve(/veya cihazlar içeren fizyoterapi seansları düzenleyebilir.10
Uyarı: Bu metin kişileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.
